Terugblik op 2021

In 1990 werd Interreg opgericht om samenwerking tussen regio’s binnen Europa te verbeteren. Het is één van de oudste en grootste subsidiefondsen dat samenwerking in projecten tussen nationale, regionale en lokale partijen uit verschillende lidstaten financiert. Het doel van Interreg is om gezamenlijke uitdagingen aan te pakken en gedeelde oplossingen te vinden op gebieden zoals milieu, onderwijs, gezondheid, onderzoek, transport en duurzame energie.

Interreg is onderdeel van het EU-cohesiebeleid dat Europese territoriale samenwerking versterkt. Het programma wordt gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en heeft een budget van 10 miljard euro dat wordt geïnvesteerd in 79 verschillende samenwerkingsprogramma’s. Er zijn drie types samenwerkingsprogramma’s binnen Interreg: INTERREG A (grensoverschrijdende samenwerkingsprogramma’s), INTERREG B (transnationale samenwerkingsprogramma’s) en INTERREG C (interregionale samenwerking).

Voor de periode 2014-2020 draagt Interreg Vlaanderen-Nederland als grensoverschrijdend samenwerkingsprogramma bij aan de EU2020 strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei en aan de totstandbrenging van economische, sociale en territoriale cohesie. Interreg V VlaanderenNederland zet specifiek in op vier grote thema’s: innovatie, duurzame energie, milieu en arbeidsmobiliteit. Innovatie is de grootste thematische pijler binnen het programma dat ruim 42% van het totale budget van 152 miljoen euro EFRO kreeg toebedeeld. Energie en milieu kunnen elk rekenen op om en bij 22%, arbeidsmobiliteit neemt zo’n 8% in. Deze publiekssamenvatting is opgesteld als bijlage bij het jaarverslag 2021 van Interreg V. Via dit verslag rapporteert het Interreg-programma jaarlijks aan de Europese Commissie over de activiteiten en de voortgang van het programma. Het jaarverslag en de publiekssamenvatting worden ter beschikking gesteld via de website www.grensregio.eu.

Ook in 2021 liet de coronapandemie zich zeer sterk voelen. Dit had een grote impact op de programmaen projectwerking. Dankzij de aanpassing van haar beheerssystemen kon het programma hierop inspelen door overleg en projectopvolging ook digitaal te laten gebeuren en door projecten de mogelijkheid te bieden om een uitzonderlijke verlenging aan te vragen. Hierdoor lukt het voor de meeste projecten om hun doelstellingen verder te behalen.

In 2021 werden nog 9 projecten goedgekeurd, allen in het thema arbeidsvoorziening, waarvoor in 2020 nog een oproep was gelanceerd. Het betreft hier vooral pilootprojecten van een beperkte omvang. Dit bracht het totaal aantal goedgekeurde grensoverschrijdende projecten op 95 over de gehele programmaperiode. In 2021 liepen ook 17 projecten af, wat het totaal beëindigde projecten intussen op 51 brengt. Toch was 2021 een drukke periode: de aanpassing aan de covidmaatregelen, het begeleiden van startende, lopende en aflopende projecten, de voorbereiding voor het volgende programma, de realisatie van een nieuw e-loket waren taken die van alle betrokkenen een geëngageerde inzet vereisten.

Via de website zijn leidraden, gidsen en tools beschikbaar voor (potentiële) begunstigden. De leidraden, gidsen en tools van het programma werden waar nodig geactualiseerd. Ook werden er beperkte aanpassingen in het programmareglement ingevoegd.

Het Gemeenschappelijk Secretariaat is verantwoordelijk voor de monitoring en evaluatie van het programma, waarbij o.a. de indicatoren worden opgevolgd en aandacht uit gaat naar de kwaliteitsbewaking van het programma. Hiertoe werd een evaluatieplan opgemaakt. De werkgroep evaluatie, bestaande uit leden van het GS, ziet toe op de uitvoering hiervan. Ten behoeve van deze werkzaamheden werd een evaluatieplan ontwikkeld en een aantal procedures ingeschreven in het procedurehandboek. Er werden in 2021 geen nieuwe evaluaties uitgevoerd in het kader van Interreg V. De conclusies uit de evaluaties van de afgelopen jaren waren relevant bij opmaak van het nieuwe programma voor de periode 2021-2027, wat een aanzienlijke tijdsinvestering vergde in 2021. In 2021 werd de methodiek neergeschreven voor fase 2 die de evaluatie omvat van de communicatie over resultaten van het programma en haar projecten. In 2022 zal deze uitgevoerd worden.

Net als in voorgaande jaren werd het programma in 2021 geauditeerd. Enerzijds werden een steekproef van uitgaven van projectpartners onder de loep genomen en anderzijds werden ook delen van het beheersysteem geauditeerd en werd de opvolging van eerdere dergelijke audits opgevolgd. Bij deze audits werden geen noemenswaardige problemen vastgesteld. De Auditautoriteit gaf in 2020 en 2021 de aanzet voor een meerjarig project genaamd ‘CATE’. Dit project omvat een breder traject waarin de Auditautoriteit het concept ‘auditing’ en de beheer- en controlewerkzaamheden in functie van het programma wil innoveren. De managementautoriteit en het programmasecretariaat zullen later waarschijnlijk als implementatietraject fungeren in het project en zijn vanuit die hoedanigheid betrokken partij.

Interreg VI komt er met rasse schreden aan en dat was in verschillende facetten van communicatie al voelbaar in het afgelopen jaar:

• finalisatie van de communicatiestrategie
• optimalisatie van de huisstijl.
• sleutelwerk aan het bestek voor een nieuwe website
• versturen van nieuwsbrieven met een sterke focus richting nieuwe programmaperiode
• organisatie van een workshop omtrent de nieuwigheden van Interreg VI

Ook kan de nieuwe programmaperiode rekenen op een grote nieuwsgierigheid van buitenaf, zo blijkt althans uit de populariteit van onze nieuwsbrief Ga de uitdaging samen aan! die de nieuwe thema’s aankaartte. Daarnaast scoorden nieuwsitems op de website omtrent Interreg VI opmerkelijk goed. Maar helaas kende 2021 ook enkele ‘downs’. De campagne over projectresultaten worstelde jammer genoeg met de wispelturigheden van COVID en kon in mindere mate projectpartners bekoren om zich te engageren voor de hackaton (die momenteel onder voorbehoud is). Het ‘startevent’ is eveneens uitgesteld en zal in het najaar van 2022 plaatsvinden. Door langdurige afwezigheid van de communicatiemedewerker kenden onze sociale media en website enkele windstille maanden.

In december 2021 keurde het Comité van Toezicht het Interreg programma (IP) voor de periode 2021-2027 goed voor voorlegging aan de Europese Commissie. De focus ligt op:

• innovatie en vaardigheden voor slimme transformatie
• klimaat, milieu en natuur
• inclusieve arbeidsmarkt, opleiding en duurzame vrijetijdsbeleving
• samenwerken om grensobstakels te overwinnen

Hierbij ligt veel nadruk op bedrijfsbetrokkenheid en er is veel oog voor administratieve vereenvoudiging. Bij de ontwikkeling van het nieuwe e-loket werd veel aandacht besteed aan lessons learned uit de vorige periode, zodat een nog performanter system kan worden aangeboden aan de eindgebruikers. Naar verwachting wordt dat nieuwe IP in de zomer van 2022 goedgekeurd door de Europese Commissie. In december stelde het Comité van Toezicht, onder voorbehoud van die IP goedkeuring, ook de eerste oproep vast, die in februari 2022 is gelanceerd. Op dit moment bereidt het programma het besluit van het Comité van juni 2022 voor tot preselectie van de meest kwalitatieve aanmeldingen van die eerste oproep.