Voor de zevende partnermeeting duiken we in de dynamietgeschiedenis van Arendonk

De partners van Brabant kust de Kempen kwamen op 23 september samen in Arendonk voor alweer de zevende stuurgroepvergadering. De meeting vond plaats in de raadzaal van het gemeentehuis, met Pascal als gastheer.

Projectontwikkelingen en blik op de toekomst

Naast de vaste projectpartners mochten we deze keer ook Brigitte Ars (BUas) verwelkomen. Brigitte zal een mee een rol spelen in het uitwerken van de verhaallijnen van het project.

Tijdens de vergadering brachten de partners elkaar op de hoogte van de recentste vorderingen, waaronder de succesvolle samenwerking met GR. Een belangrijk besluit was de keuze voor Belurba als aannemer voor de infrastructuurwerken. Daarnaast werd de lancering van de oproep voor vouchers besproken. Binnenkort kunnen geïnteresseerden hier meer over vernemen!

De explosieve geschiedenis van de Dynamietsite

Na de lunch kregen we een exclusieve rondleiding van gids Karel op de historische Dynamietsite van Arendonk.

De geschiedenis van de fabriek is turbulent: in 1872 gaf het gemeentebestuur groen licht voor een mestfabriek op de Voorheide, maar al snel bleek het om een dynamietfabriek te gaan. Dit zorgde voor grote beroering bij de bevolking. De gemeenteraad gaf uiteindelijk toestemming op voorwaarde dat de directie de verantwoordelijkheid voor ongevallen en de zorg voor eventuele wezen op zich zou nemen.

Die voorzorg was niet overbodig. Al gauw bleek dat het complex, en in die tijd trage, productieproces van nitroglycerine (een mengsel van glycerine, zwavelzuur en salpeterzuur) zeer risicovol was. Nog vóór de eeuwwisseling gebeurden er maar liefst 9 ontploffingen. Strengere veiligheidsmaatregelen drongen zich op: centraal gelegen gebouwen werden verspreid opgetrokken en omringd met aarden walletjes.

Gids Karel nam ons mee in het verhaal van Alfred Nobel, de uitvinder die de gevaarlijke springstof nitroglycerine temde door deze te mengen met diatomeeënaarde (een soort zand). Het mengsel had een detonator nodig om tot ontlading te komen, wat het veilig maakte voor vervoer.

Op de site werden we gewezen op de betonnen paden voor karretjes met rubberen banden om schokken te beperken, en de tewerkstelling van ongehuwde vrouwen in de productie van de cartouches, die als handiger en voorzichtiger werden beschouwd.

De ramp van 1927

De zwaarste periode van de fabriek was de Grote Ramp van 27 juli 1927, waarbij een werkplaats voor het vullen van cartouches door een defecte machine explodeerde. Bij deze verschrikkelijke ontploffing kwamen 6 mensen om het leven. In 1930 volgde nog een ontploffing waarbij 2 werklieden werden gedood.

Het laatste dynamiet werd gemaakt in 1964.

De gids vertelde tot slot over de hardnekkige theorie van de heemkundige kring: zou Alfred Nobel ooit zelf in Arendonk geweest zijn? Een bord waarvan hij gegeten zou hebben en briefwisseling met de derde directeur laten deze vraag alvast in de lucht hangen...