Bomen als grondstof voor lijm

Veel van onze meubels worden gemaakt op basis van spaanplaat. Zo’n spaanplaat bestaat uit vezels die samengeperst worden met lijm. Die lijm is problematisch om twee redenen: het bevat meestal formaldehyde, een giftige stof die schadelijk is voor de gezondheid, en doordat de lijm uithardt, kan je de plaat niet meer hergebruiken, enkel nog kan verbranden. De roep om vervanging van thermohardende formaldehydesystemen neemt dan ook toe. Een uitdaging die de Vlaamse kmo Releaf en Nederlandse mkb Adco Solutions samen aanpakten.

Henk Rijsdijk (Adco Solutions): “We vertrokken van het idee om een thermoplastisch bindmiddel te maken waarbij je het hout nadien opnieuw kan samenpersen tot een andere vorm en we wilden ook een volledig biogebaseerd bindmiddel. Na heel wat onderzoek en testen, slaagden we erin een thermoplast te ontwikkelen die voor 75% bestaat uit grondstoffen uit bomen en 25% uit overige grondstoffen.”

“Vervolgens hebben we dit bindmiddel gemengd met houtvezels zodat je tot een plaat komt die voor 90% uit hout bestaat en 10% thermoplast bevat. We merkten echter dat er te veel waterspanning in het materiaal zat waardoor het als een popcorn weer uit elkaar sprong. Door de thermoplast eerst in water te dispergeren en vervolgens te mengen en persen met houtvezel slaagden we er uiteindelijk wel in tot een mooie plaat te komen.”

“Een mooie bijkomstigheid is dat we in deze thermoplastische plaat vormen of emblemen kunnen persen. Bij normaal hout moet je zoiets eruit zagen of frezen, wij kunnen dat er via 3D-technieken in persen. Bovendien zorgt een thermoplastische compound ervoor dat het oppervlak van een houtvezelplaat minder open is waardoor er minder beschermende lagen nodig zijn tegen waterabsorptie én het laat zich veel beter vervormen, wat een tijdsbesparing in het vormgevingsproces oplevert.”

In het project concentreerde Releaf zich op de vezels en de interactie tussen het bindmiddel en de vezel. Adco Solutions nam de ontwikkeling van het biogebaseerde bindmiddel voor zijn rekening. Henk: “De ene had weinig kaas gegeten van biobindmiddelen, de ander van vezel. Dat vormde een mooie opportuniteit voor beiden om de horizon te verbreden en zorgde ervoor dat we heel wat nieuwe ideeën bij elkaar naar boven brachten. Bovendien heeft elke partij zijn eigen netwerk van biobedrijven. Met onze intense samenwerking knoopten we die aan elkaar en zo ontstonden nieuwe kansen.”

Henk: “Nu is het een kwestie van schalen. We hebben al met verschillende mensen gesproken en die waren stuk voor stuk enthousiast. Intussen hebben we ook al verschillende projecten lopen en zal een toeleverancier van Ikea onze thermoplastische biocompound gebruiken. Ook sectoren die we niet meteen voor ogen hadden, tonen interesse, bijvoorbeeld voor het coaten van papier.”

En hoe meer verspreid, hoe beter voor het klimaat. Henk: “Houten platen die met onze biocompound gemaakt zijn, kunnen nadien hergebruikt of gestanst worden naar een andere vorm. Het hoeft niet verbrand te worden. Een grote meerwaarde voor o.a. de bouwsector.”

Adco Solutions uit Noord-Brabant produceert bio-oplossingen voor de kleefstof-, constructie- en coatingindustrie. Releaf is een Oost-Vlaams onderzoek- en ontwikkelingsbedrijf, gespecialiseerd in verwerkingsprocessen voor de valorisatie van groene afval- of nevenstromen (zoals natuur-, berm- en parkmaaisels en groene nevenstromen uit de landbouw).