Circulaire zonnepanelen
Als we Vlaanderen en Nederland vanuit de lucht bekijken zien we ze overal massaal op onze daken liggen: zonnepanelen. Die positieve transitie heeft ook een keerzijde. Met een gemiddelde levensduur van zo’n 10 jaar, kijken we weldra tegen een tsunami van zonnepanelen aan op de afvalberg. Want de huidige zonnepanelen zijn quasi niet te demonteren, herstellen of recycleren. Het Nederlandse Biosphere Solar en het Vlaamse Soltech bouwen samen aan een circulair alternatief.
CrossRoads Vlaanderen-Nederland | 12/02/2024
Energietransitie in volle vaart
Duurzame en hernieuwbare energiealternatieven kregen de voorbije decennia veel aandacht en kennen een aanzienlijke groei. De implementatie van fotovoltaïsche technologieën is wereldwijd toegenomen van 1,4 gigawatt (GW) in 2000 tot 628 GW in 2019 en zal naar verwachting vertienvoudigen in de komende dertig jaar. Die snelle en grootschalige ontwikkeling zal echter ook een gelijkwaardige afvalstroom opleveren want de huidige fotovoltaïsche panelen zijn moeilijk recycleerbaar en hebben een kortere levensduur dan de vooropgestelde termijn van 25 jaar.
Dat komt onder meer door hun complexe samenstelling: verschillende metalen en halfgeleiders liggen ingebed tussen lagen plastic en glas. Dit geheel wordt verlijmd met EVA-folie wat het nagenoeg onmogelijk maakt om de verschillende componenten weer van elkaar te scheiden. Als gevolg worden kleine defecten niet hersteld en kapotte zonnepanelen niet gerecycleerd.
Bovendien zorgt de toenemende efficiëntie van nieuwe panelen en de dalende kostprijs ervoor dat het soms economisch voordeliger is om panelen in zijn geheel al veel sneller te vervangen. Hierdoor komt de gemiddelde levensduur op zo’n 10 à 12 jaar. In het beste geval worden ze gedowncycled tot bouwmateriaal, maar veel eerder belanden de zonnepanelen op stortplaatsen.
Naar een modulair concept
Biosphere Solar is een Nederlandse startup die eerlijke, modulaire zonnepanelen ontwikkelt die makkelijk te herstellen en recycleren zijn. Perine Fleury, co-founder Biosphere Solar: “Op dit moment hebben we een proof-of-concept in ontwikkeling maar het prestatieniveau en de mate van circulariteit scoren nog onvoldoende. Daarom vonden we in de Vlaamse kmo Soltech een ideale partner die gespecialiseerd is in fotovoltaïsche technologieën en beschikt over sterke technische expertise in de productie van innovatieve en op maat gemaakte fotovoltaïsche modules.”
Tatjana Vavilkin, R&D engineer Soltech: “In dit project brengen wij onze kennis in op het gebied van productieprocessen, materialen en apparatuur om de productielijn aan te passen aan de specifieke vereisten van circulaire zonnepanelen. We willen namelijk niet enkel tot een circulair zonnepaneel komen, ook het volledige productie- en demontageproces moeten opgebouwd worden volgens circulaire principes. Zo kunnen de panelen aan het einde van hun leven ontmanteld worden zonder gebruik van schadelijke chemicaliën of intensieve warmteprocessen.”
Impact
Perine Fleury: “Nederland is Europees koploper wat betreft het aantal geïnstalleerde zonnepanelen per capita. Naar verwachting zullen er de komende vijf jaar zo’n 61 miljoen zonnepanelen in Nederland bijkomen wat overeenkomt met jaarlijks 3500 voetbalvelden aan nieuwe panelen. Deze positieve evolutie willen we graag omarmen, maar wel binnen het kader van een circulaire economie. We moeten zonnepanelen zo lang mogelijk gebruiken en hun waarde laten behouden. Met modulaire zonnepanelen en door circulaire principes toe te passen in het hele productie- en demontageproces, brengen we in de toekomst panelen op de markt die zeker 30 jaar meegaan en bovendien gemakkelijk te herstellen en recycleren zijn. Zo dragen we met dit project niet alleen bij aan de energietransitie, maar ook aan het verminderen van de afvalberg en de circulaire economie.”
Subsidie
- Subsidiebedrag: 178.970,40 euro EFRO steun
- Projectpartners: Biosphere Solar & Soltech
- Provincies: Zuid-Holland & Belgisch Limburg
- Thema: duurzame energie
