Eerste bevindingen van onderzoek naar ammoniakreducerende technieken

Binnen het RAMBO-project worden bestaande maatregelen en technieken getest, gedemonstreerd en geëvalueerd op hun inzetbaarheid en effectiviteit om de ammoniakemissies op varkens- en pluimveebedrijven te verminderen. De eerste proeven zijn gestart of net afgerond. Volgens de eerste bevindingen tonen een aantal maatregelen en technieken veel potentieel.

Na een grondig selectieproces kwam het RAMBO-project tot 16 maatregelen en technieken met potentieel:

• tien voor de pluimveehouderij (vijf voor leghennen en vijf voor vleeskuikens)
• zes voor de varkenshouderij.

Het zijn oplossingen via aanpassingen in het voer van de dieren, huisvesting, stalklimaat of bedrijfsvoering. In drie test- en demolocaties in Vlaanderen en Nederland evalueren ze nu de werking, effectiviteit en haalbaarheid ervan. Naast ammoniak worden ook neveneffecten zoals methaanuitstoot en impact op dierengezondheid en -welzijn bekeken.

De Hoeve Innovatie meet de stalemissies op twee varkensbedrijven met dagontmesting. Dagontmesting is een brongerichte maatregel waarmee zowel ammoniak als methaan sterk kan verminderen, en heeft als bijkomend voordeel dat de gezondheid en het welzijn van de dieren verbeteren. Voorlopige resultaten tonen duidelijke emissiepatronen en variaties tussen vergelijkbare afdelingen. Data van de eerste metingen suggereren dat de techniek veelbelovend is.

Op ILVO, het instituut voor landbouw-, visserij- en voedingsonderzoek, zijn er proeven met verschillende emissiereducerende maatregelen in de vleesvarkensafdelingen. Momenteel testen ze voederaanpassingen. De concentraties ammoniak, methaan en CO₂ aan de uitlaat van de afdelingen worden gemeten met een FTIR gas analyser, er is ook continue monitoring van ammoniakconcentraties in de afdelingen.

1. De eerste proef onderzoekt de toevoeging van zeolieten aan het voeder. Zeolieten zijn poreuze materialen die kleine moleculen zoals ammoniak kunnen capteren.
2. De tweede test is het verlagen van elektrolytenbalans. Door deze voederaanpassing wordt de urine van de dieren aangezuurd, wat leidt tot lagere emissies.

De proef is nog volop aan de gang, maar de eerste resultaten wijzen op een lagere emissie in de afdelingen waar deze maatregelen zijn toegepast.

In de legkipstal van het Proefbedrijf Pluimveehouderij is een Axetris-sensor geïnstalleerd die continu het ammoniak-, CO2- en vochtgehalte meet van de lucht uit 12 afdelingen. Deze opstelling vergelijkt vier huisvestingssystemen, twee leghennenrassen, bij verschillende frequenties van strooisel verwijderen uit de afdeling, en bij verschillende frequenties van het afdraaien van de mestband in de afdelingen. De eerste bevindingen laten zien dat de ammoniakontwikkeling in de volière-afdelingen beduidend hoger is dan in de verrijkte kooi en Veranda Code2+ afdelingen. Bij de vleeskuikens test men in de nieuwe vleeskipstal verschillende strooiselmaterialen en voedersamenstellingen. In de nieuwe vleeskipstal wordt gebruik gemaakt van een Gasmet gas analyser op basis van de FTIR-techniek, in de oudere braadkipstal zijn elektrochemische Dräger-sensoren geïnstalleerd. De eerste metingen tonen aan dat ammoniakreducties behaald kunnen worden door gerichte keuzes in strooiselmaterialen.

Alle maatregelen en technieken voor ammoniakreductie in varkens- en pluimveestallen worden getest in verschillende seizoenen omdat het stalklimaat ook een invloed heeft op de ammoniakontwikkeling. De volledige resultaten van alle proeven zijn naar verwachting tegen eind zomer 2025 beschikbaar.