In gesprek met de inwoners van de grensregio: hoe gaat het?

De antwoorden die we kregen, waren divers. Twee dames in Antwerpen wilden bijvoorbeeld meer samenwerking tussen de havens van Antwerpen en Rotterdam. Een man in Baarle-Hertog vond dat er meer moest worden samengewerkt op het gebied van zorg, terwijl twee twintigers uit Terneuzen graag wilden dat het makkelijker moest worden om in Gent naar het ziekenhuis te gaan. Ook klimaat kwam aan bod: een vrouw in Gent pleitte voor meer aandacht voor duurzaamheid. De een na de andere persoon kwam met interessante ideeën over hoe samenwerking met onze buren verbeterd kon worden. Het werd duidelijk dat er volop mogelijkheden liggen om samen verder te bouwen aan de toekomst van de grensregio, en dat daar ook veel animo voor is.

Vanuit Interreg Vlaanderen-Nederland richten we ons voortdurend op het stimuleren van samenwerking tussen (je raadt het) Vlaanderen en (Zuid-)Nederland. De huidige programmaperiode loopt ten einde in 2027, en daarom zijn we nu al aan het nadenken over welke aandachtspunten na 2027 ingebed kunnen worden in het programma. Een belangrijk onderdeel daarvan is het ophalen van input van bewoners in de grensregio. Daarom gingen we de straat op om te horen wat er leeft bij de mensen die in deze regio wonen en werken.

In verschillende steden en dorpen langs de grens spraken wij met bewoners, deelden we QR-codes uit en verzamelden we waardevolle informatie over hoe het is om in de grensregio te leven en hoe we meer kunnen doen om bepaalde belemmeringen aan te pakken die ontstaan bij de grens.

Veel mensen die we spraken, maken regelmatig uitstapjes naar het buurland - om te shoppen, naar het strand te gaan, of omdat ze familie hebben over de grens. Het is duidelijk dat de mensen aan beide kanten van de grens nauw met elkaar verweven zijn.

Maar er zijn ook uitdagingen. “Er is minder economische activiteit aan de grens. Daardoor is er ook minder werk en zijn er minder faciliteiten en trekken jonge mensen sneller weg,” vertelde een 23-jarige uit Middelburg. Ze wil graag in Zeeland blijven, maar zag al veel vrienden naar de grote steden vertrekken om daar aan het werk te gaan.

Een ander veelbesproken onderwerp was grensarbeid. Belastingtechnisch is het vaak erg ingewikkeld om in Vlaanderen te wonen en in Nederland te werken, en andersom. Dit is door de toename van thuiswerken na corona nog complexer geworden. Ook de prijsverschillen tussen supermarkten en tankstations kwamen regelmatig naar voren.

Naast de uitdagingen zijn er ook veel kansen voor samenwerking. Op het gebied van mobiliteit bijvoorbeeld. Veel bevraagden gaven aan graag op bezoek te gaan in het buurland, maar vinden de treinkaartjes te duur of de verbindingen niet handig. Hier zou wellicht iets aan gedaan kunnen worden. Meerdere suggesties waren gericht op cultuur zoals gedeelde dans- en theatergroepen, of klassenuitwisselingen tussen Vlaamse en Nederlandse scholen.

Ook op het gebied van duurzaamheid kwamen er ideeën naar voren. Zowel Nederland als Vlaanderen hebben veel expertise op het gebied van duurzaamheid en energie. Samenwerking op dit gebied zou veel kunnen opleveren. Twee van de bevraagden in Antwerpen zouden graag meer samenwerking zien tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen. “Ze moeten elkaar niet bevechten om de grootste te zijn, maar samenwerken om de efficiëntste te zijn.” Volgens hen zouden de havens op die manier wereldwijd de grootste kunnen blijven.

Zelfs zij die geen specifieke ideeën hadden over hoe we meer kunnen samenwerken, steunden het idee van Interreg wel. Een 30-jarige vrouw uit Gent zei: “Internationale samenwerking is een goede manier om nationalisme tegen te gaan. Daar kunnen we samen nog wel aan werken.” Een 80-jarige in Maastricht vond ook: “In Europa missen we veel kansen door alles alleen te willen oplossen. Er is meer samenwerking nodig.”

Deze gesprekken waren enorm inspirerend en gaven ons een beter beeld van wat er speelt en wat behoeftes zijn in de grensregio. Veel mensen waarderen het wonen aan de grens, maar er zijn duidelijk ook nog punten waar verbetering mogelijk is. Hier kan Interreg Vlaanderen-Nederland een belangrijke bijdrage leveren.

Op sommige vlakken zien we dat we al goed op weg zijn. Er lopen al verschillende projecten rond duurzaamheid en de energietransitie. Neem bijvoorbeeld FOTON, een project dat probeert zonlicht in te zetten als krachtbron voor industriële processen, of Weerbaar Dommelland dat de weerbaarheid van onze watersystemen versterkt. Op het gebied van werkgelegenheid zijn er initiatieven zoals TATOE en North Sea Port Talent 2.0, die mensen opleiden en helpen met het vinden van het juiste werk in de grensregio. Ook qua mobiliteit probeert GO Scheldemond de mobiliteit tussen Nederland en Vlaanderen te verbeteren.

Kortom, we hebben al veel interessante inzichten gekregen, maar we zijn nog niet klaar. De komende weken gaan we nog op bezoek bij verschillende dorpen en steden in de regio. Wil je zeker zijn dat ook jouw stem gehoord wordt? Vul dan onze online enquête in via deze link. Eind dit jaar worden de resultaten van de consultaties gepubliceerd.