Innoveren in de bouw met CASCO

Dit artikel wordt geschreven na aanleiding van het Expert Day event dat georganiseerd werd op 14 november door het Interreg Vlaanderen-Nederland project CASCO. Geschreven door Romy Heijne

Samenwerking van is cruciaal belang om de doelstellingen van de Green Deal te behalen. En als we zeggen dat iedereen moet meedoen, betekent dat ook dat de bouwsector mee moet innoveren. Deze sector is één van de meest vervuilende: gemiddeld werd in 2021 per vierkante meter nieuwbouwwoning ongeveer 340 kg CO₂-emissies uitgestoten door productie van materialen en bouw. Het bouwen van een nieuwe woning veroorzaakt niet alleen veel CO₂-uitstoot tijdens de bouw, maar ook als het gebouw er staat wordt er nog veel CO₂ uitgestoten, gemiddeld ongeveer 5 kg CO₂-emissies per vierkante meter per jaar (dit is gebouwgebonden). Als we ons dus aan het emissiereductie akkoord willen houden, moeten we ons zeker focussen op hoe en met wat we een huis bouwen. En dat is waar CASCO zich op richt. CASCO (CArbon Sink COnstruction) focust zich op een ecosysteem van lokale en duurzame bouwmaterialen. Deze materialen verminderen de CO₂-uitstoot door het minimaliseren van transport, het gebruik van CO₂-arme productiemethoden en door CO₂-opslag in gebouwen. Ondanks deze voordelen worden lokale en natuurlijke bouwmaterialen momenteel weinig gebruikt in de bouwsector, voornamelijk door een gebrek aan kennis, een instabiele markt en ontoereikende regelgeving en tools voor evaluatie.

Er kunnen snel grote stappen worden gezet door te kiezen voor natuurlijke materialen zoals stro of hennep in plaats van glaswol.
Wim Huntjes van Vakgroep Strobouw maakte duidelijk dat stro het perfecte materiaal is om duurzaam te isoleren: “je kunt het als balen in de muur steken of laten inspuiten.” Stro is een duurzaam materiaal dat een bijdrage kan leveren in de circulaire economie. Hierbij kan ook nog steun geleverd worden aan de lokale economie. De boer heeft het moeilijk en als we ervoor kunnen zorgen dat zij hun reststromen voor meer geld kunnen verkopen, zorgt dit voor extra inkomen voor de boer, en heb jij het beste lokale stro dat je kan vinden.

Niet alleen zijn de bouwmaterialen belangrijk om stappen te zetten richting duurzame woningen, ook de manier waarop een woning wordt ontworpen of gebruikt is van belang. Zo vertelde Kjell Keymolen van Karibu Architecturen (partner van CASCO) dat de binnenkant van een gebouw gemakkelijk een andere functie kan krijgen doorbijvoorbeeld de muren verplaats- of opklapbaar te maken, terwijl de buitenkant hetzelfde blijft. Zorgen dat de buitenwanden, ramen en dak van goede kwaliteit zijn, zodat deze niet snel vernieuwd moeten worden, en laat de binnenkant van het gebouw fluïde zijn zodat een winkel na vijf jaar een kantoorruimte kan worden, of een woning.

Er zijn al veel goede en werkende alternatieven binnen de bouwsector, maar waarom worden deze dan niet toegepast? Dit komt voornamelijk omdat veel aannemers geen ervaring hebben met het alternatieve materiaal of kiezen voor de standaardoptie omdat die goedkoper is. Daarnaast wordt er in het onderwijs ook nog niet genoeg aandacht besteed aan deze nieuwe materialen of manieren van werken. Het implementeren van deze nieuwe studiestof moet sneller gebeuren zodat nieuwe generaties wel weten hoe ze met deze materialen moeten werken.

Er is echter nog een kink in de kabel. Veel regelgeving is nog niet ingesteld op de nieuwe materialen. Een isolatiemateriaal moet een EPB-waarde hebben, 90% van je product moet 90% garantie geven, maar stro is een natuurlijk materiaal en die zijn niet altijd identiek hetzelfde.

Stel dat ik een nieuwe woning zou bouwen en de niet duurzame materialen zijn veel goedkoper zodat ik er misschien wel nog een garage bij zou kunnen bouwen. Dan kies ik toch voor mijn portemonnee. Daarom wordt er opnieuw naar de politiek gekeken, namelijk naar diezelfde groep mensen die het klimaatakkoord hebben getekend: zij beslissen op welk materiaal wij meer of minder belastingen moeten betalen, zij zorgen voor het doorslaggevende antwoord. Maar in de tussentijd moeten we niet stilzitten, CASCO zorgt ervoor dat er meer aandacht wordt besteed aan het opleiden van studenten en professionals over duurzame bouwmaterialen. Zo laat Gie Steenput van de Avans hogeschool (een partner van CASCO) weten dat zij samen met de studenten een gids aan het ontwikkelen zijn die gaat over deze ‘nieuwe‘ duurzame materialen en organiseert Wim Huntjes van de Vakgroep Strobouw opleidingsdagen voor aannemers in het werkveld om ze klaar te stomen voor het isoleren en werken met stro.

Willen we snelle en betaalbare woningen die bijdragen aan onze vermindering in CO₂-uitstoot? Ja? Dan kunnen we niet alleen maar wachten op de politiek. Dankzij CASCO wordt alvast het heft in handen genomen!

Romy Heijne schreef die artikel naar aanleiding van het CASCO event op 14 november 2024. Bekijk de opnamens van het event op: 👉 https://www.pixii.be/aanbod/opleidingen/toekomstbestendig-bouwen-met-biobased-materialen/