Van Keltische grafheuvels tot Unesco erkenning

"Zeker! Ik ben Erwin Christis en werk bij Regionaal Landschap Kempen & Maas en ben daar coördinator van het Unesco Mens & Biosfeergebied KempenBroek. Dat is een grensoverschrijdende samenwerking van zo'n 43 partners – van gemeenten en natuurorganisaties tot landbouw- en erfgoedverenigingen. Onze missie is om de samenwerking tussen al deze partijen en sectoren, zowel tussen Vlaanderen en Nederland als tussen mensen, te faciliteren en te ondersteunen."

"Absoluut! We werken al 25 jaar structureel samen in het KempenBroek. Denk aan de gemeenten Kinrooi, Bree, Bocholt en Maaseik aan Belgische zijde en Weert, Nederweert en Cranendonck in Nederland. We pakken samen allerlei thema's aan, zoals natuur, landschap, erfgoed, recreatie, maar ook samenwerking met lokale ondernemers."

"Ja, de aanpak is vergelijkbaar, maar dan gericht op de eigenheid van de Maasvallei tussen Maastricht (NL) en Kessenich (BE). Sommige organisaties zijn hetzelfde, maar dan met andere teams. Het is een gelijkaardige aanpak, maar toegespitst op die specifieke regio rond de Maas."

"Vandaag zijn we in De IJzeren Man, een fantastisch recreatie- en natuurgebied bij Weert. Het is populair bij de inwoners van Weert, maar ook veel toeristen komen hierheen om te genieten. Het is een van de gebieden die we met het project flink hebben opgeknapt. De wandelroutes zijn compleet vernieuwd met nieuwe bewegwijzering en er is een nieuwe wandelkaart uitgegeven die aansluit bij de nieuwe huisstijl."

"Inderdaad! Hier vlakbij ligt een bijzondere plek: het meest uitgestrekte grafheuvelveld van Noordwest-Europa uit de late Bronstijd – vroege IJzertijd. Men vermoedt dat hier zo'n 3.000 mensen begraven liggen, 2.000 tot 2.500 jaar geleden! We gaan dit samen met de gemeente Weert toegankelijk maken. Niet alleen met inrichtingselementen, maar vooral met digitale technologieën zoals augmented reality (AR) op je smartphone. En we werken samen met Studio Vandersteen aan een Suske & Wiske-album dat het verhaal van dit grafheuvelveld op een leuke manier vertelt."

"Langs de Maas hebben we inderdaad veel gepland. Voor de Belgische oever is er al een goed plan om bezoekersstromen te sturen. Maar aan de Nederlandse kant hadden gemeenten ook behoefte aan een dergelijk plan, dus hebben we dat voor een drietal Maasdorpen uitgewerkt. Er zijn bijvoorbeeld watertappunten geplaatst voor wandelaars en fietsers, en er komen nieuwe rustplekken. Ook komt er een mobiel uitkijkpunt dat je kunt verplaatsen om over de grens te kijken. In het KempenBroek hebben we vooral geïnvesteerd in het vernieuwen van wandelroutes, met extra aandacht voor het verbinden van die routes met lokale ondernemers en de dorpscentra. Daar was in het verleden misschien te weinig aandacht voor, maar daar maken we nu een inhaalslag!"

"De grote droom is dat mensen onze streek ontdekken en zien hoe fantastisch het hier is, en dat dit de lokale ondernemers verder ondersteunt. Maar uitdagingen blijven er altijd, vooral op het gebied van natuur, landschap en waterbeheer. Denk aan de bestrijding van invasieve exoten bijvoorbeeld. En ik verwacht dat de klimaatverandering en de hele waterproblematiek in de toekomst één van de grootste uitdagingen zullen worden, zowel voor de natuur als voor de landbouw."

"Het is vooral een kwestie van mensen over die grens heen samenbrengen en hen de mogelijkheid geven om het landschap grenzeloos te beleven. En door verhalen te vertellen. Verhalen uit het verleden van deze grensregio maken duidelijk dat die grens altijd een relatief gegeven is geweest. Of je nu in de Maasvallei bent waar de rivier duidelijk zichtbaar is, of in het KempenBroek waar de grens vaak door een bosgebied loopt en je 'm oversteekt zonder het te merken: voor de grensbewoners is het altijd een ‘fait divers’ geweest. Men steekt al jaren de grens over voor boodschappen of om familie te bezoeken. Het is altijd een grensgebied geweest waar men creatief mee omging."

"Vorig jaar hebben we een mini internationaal filmfestival aan weerszijden van de Maas georganiseerd: 'Cinema Mosa'. Daarbij toonden we allerlei films en beelden die ooit langs de Maas zijn gemaakt door amateurfilmers en professionals. Er zijn heel veel historisch materiaal en natuurbeelden beschikbaar! Het festival was een enorm succes, heel snel uitverkocht, dus komt er in het najaar een tweede editie. Het bewijst dat zoiets leeft bij de mensen; ze zijn geïnteresseerd in de lokale geschiedenis en hun eigen streek."

"In tegenstelling tot UNESCO Werelderfgoed hoef je niet per se een uniek gebied te zijn, maar gaat het er vooral om dat lokale mensen samen een plan uitwerken om hun eigen streek op een duurzame manier te ontwikkelen voor de toekomst. Wij hebben zo'n plan uitgewerkt, dat door al onze partners gedragen wordt. Het bijzondere is dat er wereldwijd zo'n 760 'mens- en biosfeergebieden' zijn, waarvan er slechts 25 grensoverschrijdend zijn! Een grensoverschrijdend dossier indienen is complexer, maar voor ons was het 'relatief makkelijk' omdat we al 25 jaar grensoverschrijdend samenwerken. Het is voor ons de natuurlijke manier van werken en denken. We spreken dezelfde taal en de cultuurverschillen zijn kleiner dan elders."

Hartelijk dank om ons een kijkje te geven in de rijke geschiedenis van het gebied van Grenzeloos Landschapstoerisme. Nog heel veel succes met alle uitdagingen die op jullie pad komen. Wij komen alvast eens een kijkje nemen te voet of te fiets, als we in de buurt zijn. Van Kelten in Weert tot de Romeinen in Maastricht!