Brabantse kastelen (BTW XTRA): een sprookjesachtige samenwerking

Brabantse Kastelen (BTW XTRA) is een project van Interreg Vlaanderen-Nederland dat zich inzet om erfgoedtoerisme in de grensregio te versterken en op te waarderen. Het project richt zich op de ontwikkeling van drie kasteelsites: Kasteel Hof ter Laken in Booischot, Oud Herlaer in Sint-Michielsgestel en kasteel Huizingen in Beersel. Tegelijkertijd wil het project ook een grensoverschrijdend netwerk opzetten van landgoedeigenaren en -beheerders, genaamd Omringd, waarin kennisuitwisseling en samenwerking centraal staat. Dit netwerk kan worden ingezet om het toeristisch potentieel van de kasteeldomeinen optimaal te benutten. Op 7 juni ging dit netwerk van start.

Absoluut! Al dekt de term kastelen misschien niet meteen helemaal de lading. Ik wil er namelijk zijn voor alle landgoedbeheerders of -eigenaars, of ze nu een kasteel op hun domein bezitten of niet. Als kastelenconsulent zal ik het aanspreekpunt zijn voor het nieuwe netwerk Omringd. Ik ga proberen om verschillende landgoederen rond de tafel te krijgen om samen projecten te realiseren. Welke projecten dat zijn, kom ik pas te weten wanneer ik merk waar er gezamenlijke noden zijn. Heel spannend alvast.  

We zijn met een mooie groep van zes partners, waarvan drie landschaps- en erfgoedorganisaties: Stichting Kempens Landschap, Stichting Brabants Landschap en Erfgoedstichting Vlaams Brabant. Zij gaan de komende periode elk een kasteel(domein) herbestemmen en de bezoekersbeleving verbeteren. Daarnaast werkt Toerisme Vlaanderen aan een promotiecampagne rond kastelentoerisme.

De onderzoekscel Publieke Impact van Karel de Grote Hogeschool zal zich drie jaar lang verdiepen in de beleving van de erfgoedsector. Ze organiseren een doelgroeponderzoek. Ten slotte werken Vrienden van de Brabantse landgoederen mee aan de uitbouw van het netwerk. Die symbiose van verschillende deeltaken maakt dat we aan het einde van de rit heel wat nieuwe inzichten op gebied van kasteelbeheer en bezoekers vergaren. Die willen we dan ook heel graag delen met onze leden.

Die afkorting staat voluit voor Buitengebied met Toegevoegde Waarde als Extra Reason for Adventure. Een hele mond vol. Hiermee willen we vooral aantonen dat je niet enkel in de steden het avontuur kan opzoeken, maar dat er in de buitengebieden heel wat prachtige domeinen te vinden zijn. Ik kan dit alleen maar beamen. In de voorbereiding voor de opstart van het netwerk heb ik maandenlang kastelen in onze drie provincies bezocht. Stuk voor stuk prachtige bouwwerken met een zo mogelijk nog imposantere omgeving. Wanneer je via de dreven binnengaat, waan je je vaak al in een andere wereld en kom je echt tot rust.

In eerste plaats de evidente doelgroepen; wandelaars en in gevallen waar het mag ook fietsers. Daarnaast ligt er nog heel wat potentieel bij gezinnen die samen een budgetvriendelijke activiteit in de natuur zoeken. Heel wat organisaties die specifiek activiteiten uitwerken voor kinderen zoals Ridder Muis of Tinkelwoud hebben het potentieel van landgoederen ontdekt. Ook sommige eigenaars zetten zelf sterk in op gezinnen. Zo bezocht ik heel wat kastelen die in december maar wat al te graag Sinterklaas en zijn pieten laten logeren. Voor Slecht-Weer-Vandaag of Ozosnel komen die oude koetshuizen natuurlijk uitstekend van pas. Ik verwacht dus in de toekomst nog heel wat initiatieven voor het volledige gezin te zien in de domeinen in de regio.

In de eerste plaats alle landgoedeigenaars en -beheerders die ik de afgelopen maanden bezocht. Voor hen willen we dit netwerk oprichten. Daarnaast nodigden we ook heel wat experten, erfgoedorganisaties en landschapsorganisaties uit. Ten slotte kunnen ook alle partners uit het project niet ontbreken.

Binnen dit netwerk kunnen deze landgoedeigenaars en -beheerders ervaringen uitwisselen en het toeristisch-recreatieve aanbod versterken. Hier wordt ook aandacht besteed aan diversiteit en de inclusie van kansengroepen. De landgoedeigenaars en -beheerders zullen ook elkaars kastelen gaan bezoeken en we gaan een aantal workshops organiseren over thema’s waar de deelnemers graag meer over zouden willen leren. Welke thema’s dat precies zijn hangt af van waar er behoefte aan is, maar dit kan bijvoorbeeld het thema toerisme zijn. Ten slotte willen wij het aanbod van de kastelen promoten via een podcast.

Wanneer alle doelstellingen van het project gehaald zijn. Dat spreekt voor zich. Maar we willen ook wel net die stap extra gaan en het project echt als hefboom gebruiken. Daarom hoop ik dat we na die drie jaar toch een aantal gezamenlijke initiatieven hebben kunnen nemen en dat het netwerk ook zonder het project kan blijven verder groeien.

Het project is prachtig van start gegaan. Na de ondertekening van de Omringd Charter en de officiële foto op het bordes, konden de aanwezigen bijpraten onder het genot van een drankje. "Het is goed om kennis uit te wisselen, dat alleen is al heel wat," aldus een van de aanwezigen. "Cultureel erfgoed is geschiedenis, dat moeten we behouden," voegde een ander toe. Goede hoop op een succesvolle samenwerking dus.

Ben je geïnteresseerd in het project en wil je meer weten? Bezoek dan de website op Brabantse Kastelen (BTW XTRA), volg Omringd op Linkedin, of bezoek deze zomer één van de deelnemende landgoederen.