CASCO-projecten als aanzet voor een lokaal-natuurlijke bouwmarkt

Na ongeveer een jaar loopt dit Europese project gestroomlijnd in zeven werkpakketten, gestuurd door elf projectpartners en met de participatie van meer dan zestig stakeholders. Om vanuit lokale natuurlijke grondstoffen uit de landbouw en groensector bouwmaterialen te produceren, zet CASCO in op ketenontwikkeling. Ketens moeten het aanbod natuurlijke grondstoffen koppelen aan producenten van bio-ecologische bouwmaterialen en bouwprofessionals die ermee willen werken.

Zaak is natuurlijk echt aan de slag te kunnen met natuurlijke materialen in uiteenlopende bouwprojecten en daaruit lessen uit te trekken die kunnen vertaald worden naar de brede markt.

Projectpartner LabLand (Gent, Vlaanderen) heeft het traject gecoördineerd waarin een longlist van bouwprojecten werd opgesteld. Recentelijk werden daaruit de definitieve projecten geselecteerd die vanuit diverse invalshoeken inspirerend en leerrijk zijn voor de bouwwereld en de groen- en agrarische sector. Valentine Goossens, ingenieur-architect van LabLand, legt uit waar we staan met deze referentieprojecten.

Hoe zijn jullie tewerk gegaan voor het selecteren van bouwprojecten?

Valentine: We hebben een oproep verspreid via de gebruikelijke kanalen, waarbij we ook hulp kregen van de andere CASCO-partners. Zo kwamen we tot een longlist van 59 projecten in Nederland en Vlaanderen. Die hebben we allemaal gebeld. Heel wat geïnteresseerden vielen al af na een verdere toelichting over de projectdoelstellingen. Met de overblijvers zijn we uitgebreid in gesprek gegaan. Zo kwamen we tot een shortlist van waaruit een definitieve selectie werd gemaakt.

Momenteel zijn er een achttal projecten die we volledig volgen, en één project waarin we in het ontwerp participeren. Twee andere projecten die al gebouwd zijn zullen we opvolgen omdat we hierin al monitoringsapparatuur kunnen plaatsen en de data over een langere periode kunnen meten.

Wat is de visie achter de selectiecriteria?

Valentine: De uitgangspunten om projecten te selecteren zijn uiteraard de CASCO-doelstellingen. Omdat Interreg zich exclusief richt op de grensregio Nederland-Vlaanderen, hebben we in dit gebied gezocht naar een verdeling van ongeveer 50/50. Ook qua schaalgrootte van de projecten en of het om nieuwbouw dan wel renovaties ging, zijn we uitgegaan van 50/50. Qua architecturale typologie zochten we een goede mix. En natuurlijk moet de loopduur van referentieprojecten wel goed aansluiten bij die van het CASCO-project.

Heel belangrijk als criterium was de toepasbaarheid op de ketens ontwikkeld in CASCO. Ook de mogelijkheid op de werf voor de meetbaarheid van materialen werd meegenomen, net als mogelijkheid tot opleiding op de werven.

Ervaring en kennis, zichtbaarheid voor CASCO en enthousiasme voor het project waren eveneens belangrijke aandachtspunten.

Wat brengt de toekomst?

Valentine: Veel projecten zitten nu nog in de ontwerpfase. We bestuderen hoe we materialen kunnen toepassen in het ontwerp. De nodige uitdagingen zullen nog op ons afkomen. Er is altijd wel een zekere onvoorspelbaarheid in bouwprojecten. Prijzen kunnen evolueren, het weer heeft een invloed en gezien het om natuurlijke materialen gaat, is er de invloed van oogstopbrengsten.

Interreg gaf toestemming om ook een project uit het Brusselse op te volgen.

Valentine: Het is fijn dat we Brussel in aanmerking mochten nemen. We volgen er de projecten van BC architects & studies & materials en Democo. BC is een voorloper op vlak van natuurlijk bouwen waar we veel van kunnen leren. Ook de samenwerking met Democo is erg interessant. Doordat er twee gelijkaardige paviljoenen gebouwd worden naast elkaar kunnen we een goed vergelijkend onderzoek doen bij deze twee.

Deze bouwprojecten werden geselecteerd om binnen CASCO verder op te volgen:

• B&B Mooi Vanbinnen, HRH architecten, Ulvenhout
• Woonhuis Groesbeek, FRAAi architecten, Groesbeek
• Woonhuis Maliskamp, FRAAi architecten, Rosmalen
• Kantoor Peppelhout, Haaren
• Natuurboerderij Bos t'Ename, murmuur architecten, Nederename
• Steinerschool Aalst, murmuur architecten, Aalst
• Kiemkracht Eeklo, Jens Waelput, Eeklo
• Innovatiecentrum Kamp C, ROOILIJN architectuur, Westerlo
• StadsAtelier De Ville, BC architects, Brussel