Energie(k) Onderwijs: energietransitie onderwijs dat het verschil maakt

De eerste twee jaar van het Energie(k) Onderwijs project waren intens, leerzaam en soms best hectisch. In het begin ging het vooral om elkaar leren kennen, ontdekken wat we samen wilden bereiken en hoe elke partner vanuit eigen expertise kon bijdragen. Met 18 partners uit Vlaanderen én Nederland, en van verschillende onderwijsniveaus, was dat soms een puzzel. Maar stap voor stap ontstond er meer structuur: rollen werden duidelijk, er kwamen minder wisselingen in teams en de koers werd scherper. Nu, twee jaar verder, zitten we volop in de uitvoering. En dat merk je: de puzzelstukjes vallen op hun plek en de eerste tastbare resultaten worden zichtbaar.

Dankzij een GAP-analyse en roadmap zijn er inmiddels diverse onderwijsmodules ontwikkeld – sommige zelfs al getest in de klas. Denk aan onderwerpen zoals duurzame bouwlogistiek, de energietransitie beter begrijpen, renoveren met houtbouw en smart home systems. Nieuwe modules over fotovoltaïsche systemen en renoveren met prefab staan in de steigers, en we werken aan e-learnings zodat docenten het materiaal flexibel kunnen gebruiken.

Extra bijzonder: de modules zijn afgestemd op verschillende onderwijsniveaus. Van secundair onderwijs en mbo tot hoger onderwijs én op de praktijk. Zo ontstaan breed inzetbare leermiddelen, inclusief heldere handleidingen voor docenten en praktijkbegeleiders. Ook is het projecttype van de mobiele en interactieve Energie(k)maker-stand verder uitgewerkt en getest. Er kwamen veel enthousiaste reacties op! Bekijk hier de video van de Energie(k)maker.

Wat dit project echt uniek maakt? De Vlaams-Nederlandse samenwerking. Verschillende onderwijssystemen, perspectieven en culturen samenbrengen is soms best een uitdaging, maar levert vooral frisse ideeën op en maakt het materiaal rijker en relevanter. Partners vertellen hoe inspirerend het is om bij elkaar op bezoek te gaan en te zien hoe het aan de andere kant van de grens werkt. Bovendien zorgen de partnerbijeenkomsten en de duidelijke projectstructuur voor sterke onderlinge banden en positieve energie.

Natuurlijk zijn er ook uitdagingen. Het blijft lastig om op het juiste moment genoeg mensen beschikbaar te hebben, zeker als teamleden wisselen of tijdelijk uitvallen. Voor sommigen is dit zelfs hun eerste project naast hun dagelijkse onderwijs- of onderzoekstaken, wat vraagt om balanceren.

Daarnaast kost het veel afstemming om de ideeën uit de projectaanvraag te vertalen naar iets concreets en bruikbaars. Omdat we vernieuwend werken, lopen we soms tegen verrassingen aan: software die anders werkt dan verwacht, uiteenlopende ideeën over vormgeving of hoe we materiaal het beste aanbieden. En het vraagt tijd en aandacht om docenten en lectoren actief te betrekken, zodat de materialen straks echt in de lessen belanden. Want een groot risico blijft dat mooie modules op de plank blijven liggen als ze niet goed worden ingebed in het onderwijs.

Maar het positieve gevoel overheerst! Stakeholders reageren enthousiast, bijvoorbeeld tijdens congressen en bijeenkomsten over de human capital agenda energietechniek. Ook het middenkader van scholen ziet volop kansen. Partners ervaren dat de samenwerking meer oplevert dan alleen mooie producten: het zorgt ook voor persoonlijke groei, versterkt organisaties en bouwt aan een stevig netwerk in de regio. Dat merken we ook tijdens onze halfjaarlijkse partnerbijeenkomsten, die steeds bij een andere partner plaatsvinden. Voor sommige projectcollega’s is dit hun eerste projectervaring, en ze geven aan dat het hen goed bevalt. Dat maakt het extra bijzonder.

We kijken uit naar het verder testen en afronden van de modules, het ontwikkelen van e-modules en de voorbereidingen voor de laatste fase: alles goed presenteren en delen. Ook kijken we alvast vooruit naar een mogelijk vervolgproject. Want het vraagstuk van onderwijs en energietransitie is nog lang niet opgelost. Partners willen daarom samen verder werken aan lesmateriaal voor jongere doelgroepen, zoals primair en voortgezet onderwijs. Hoe eerder we jongeren enthousiast maken voor STEM/techniek en de energietransitie, hoe groter de impact.

Wat we vooral willen dat mensen buiten het project weten: we maken concreet, praktisch en toekomstgericht onderwijsmateriaal voor de energietransitie. Niet alleen voor studenten, maar ook voor werkenden en andere lerenden. Het gaat niet alleen over techniek; ook soft skills krijgen aandacht, zodat het materiaal breed toepasbaar is. Docenten krijgen daarnaast handige infofiches, zodat ze snel zien waar het over gaat en hoe ze het direct kunnen gebruiken. Uiteindelijk willen we dat docenten en studenten hun weg vinden in dit materiaal en het aanpassen naar wat past bij hun school – en zo samen bijdragen aan een duurzame toekomst.

Tot slot: samenwerken moet goed voelen. Het moet bijdragen aan de ontwikkeling van (interne) organisaties, aan de groei van de (eu)regio én aan je eigen ontwikkeling. Dit project maakt dat allemaal mogelijk en dat is geweldig om te zien!