Zoetwateropslag integreren in het landschap: de regels van de kunst

We focusten daarbij op geleedpotigen zoals insecten en spinnen omdat zij als grootste soortengroep belangrijke ecologische functies vervullen. Door die groep te ondersteunen, bevorderen we natuurlijk de algehele biodiversiteit. Bovendien stimuleren we ook biodiversiteit die landbouw ten goede komt, de zogenaamde functionele agrobiodiversiteit (FAB), bijvoorbeeld in functie van bestuiving en plaagbestrijding.

De regels van de kunst in een zestrapsraket:

Dat zorgt voor een betere integratie in het landschap, meer plaats voor biodiversiteit en makkelijker onderhoud door de betere toegankelijkheid. Hoe flauwer hoe beter. Een talud van 1:2 wordt als minimaal beschouwd.

Die zorgen voor variatie in fauna en flora. Het aanbrengen van een zanderige of lemige bodem met open plekken op het buitentalud is van enorme meerwaarde voor bodemnestelende insecten (waaronder het grootste deel van de wilde bijen). Hierbij dient de afweging gemaakt te worden in hoeverre grondverzet wenselijk is inzake duurzaamheid (transport) en kostprijs.

Dijken ingezaaid met deze bloemenmengsels hebben veel hogere natuurwaarden en zijn veel erosiebestendiger (STOWA/Rijkswaterstaat 2024). Extensief beheer is belangrijk. Ook bloeiend inheems struikgewas op de hoeken van het talud is een aanrader.

Op één of meerdere plekken in die bezonde taluds (oost, zuid en west) kun je inkepingen aanbrengen. Zo creëer je nestgelegenheid voor soorten die zowel verticale als horizontale bodems verkiezen.

Dood hout is essentieel voor veel soorten insecten, spinnen en veel meer andere soortengroepen. En kan makkelijk aan de omgeving van een bassin worden toegevoegd.

Binnen Aquatuur onderzoekt Inagro samen met Corridor welke maatregelen de biodiversiteit in het bassin kunnen bevorderen en vooral hoe we ecologische vallen kunnen vermijden in het bassin. In een volgend artikel lichten we de resultaten hiervan verder toe.

Bovenstaande aanpak vergt natuurlijk een extra inspanning van de bassinbouwer. Denk aan de extra grondinname bij een flauw talud, of de extra kosten voor beplanting en het nodige onderhoud nadien. Toch hoeft dit geen belemmering te zijn, want landbouwers ageren bij zo’n beslissing niet enkel als voedselproducent maar ook als landschapsbeheerder. De trots voor het behoud van landschap en harmonie met de omgeving en maatschappij staan hoog op hun agenda.

Gemeente Noord-Beveland ging samen met twee landbouwers meteen aan de slag op basis van dit plan van aanpak en pasten al één bassin in het landschap. Een tweede bassin volgt volgende zomer.
In Nederland is een vergunning nodig om een bassin te bouwen wanneer dat buiten het bouwvak ligt. Bovendien moet het landschappelijk ingepast worden. In de toekomst wordt bekeken of bassins die binnen het bouwvak vallen ook landschappelijk geïntegreerd kunnen worden. In de vergunningsfase worden bovenstaande leerlessen maximaal geïntegreerd.

Binnen Aquatuur schreef projectpartner provincie Zeeland een studieopdracht uit die antwoord moest bieden op de vraag naar landschappelijke inpasbaarheid en impact op de biodiversiteit. Bovenstaande samenvatting komt voort uit die studie die werd uitgevoerd door Stichting Landschapsbeheer Zeeland, ZLTO en Arvalis.

Meer weten, bijvoorbeeld over de voorgestelde plantensoorten? Bekijk dan het volledige rapport.