Terug naar overzicht
Nieuws

Herstel van hangvennen in het Schutterspark

In het Schutterspark te Brunssum (NL) herstelt de Bosgroep Zuid Nederland in samenwerking met de Stichting Bargerveen in Interreg ADMIRE het veen op de sterk gedraineerde hangvennen. Sloten worden gedicht en de openheid van het gebied wordt hersteld om de unieke veenvegetaties opnieuw tot hun recht te laten komen.
Naast biodiversiteit zal dit natuurherstel eveneens het verlies van CO2 door veenafbraak stoppen. Op deze manier maken ze de menselijke ingrepen uit het verleden ongedaan en herstellen ze de natuurlijke omstandigheden in het Schutterspark.

ADMIRE | 13/03/2024

0 20231116 140005 smal

Herstel van unieke verdroogde hangvennen

In het Schutterspark te Brunssum (NL) vinden we iets wat bijna nergens voorkomt: hangvennen. Het zijn venige gebieden waar bronwater naar boven komt. Vaak zijn hellingen droog omdat water snel kan afstromen, maar doordat onder het Schutterspark een laag dichte klei ligt kan het water niet naar beneden toe en moet het boven de grond afstromen.

In het verleden zijn er daarom op deze hellingen overal sloten gegraven om de bodem droger te krijgen. Hierdoor kon er hout op worden geteeld, met name dennen en Amerikaanse eiken om te gebruiken als stuthout in de mijnen.

In 2009 zijn al delen van de hangvennen hersteld. Na onderzoek bleek nog meer potentie voor herstel in het Schutterspark en de mogelijkheid om zo de losse hangvennen met elkaar te verbinden.

2a 20231116 140209 breed
2b 20231116 135213 breed

Sterke ingrepen broodnodig

Al deze voorziene maatregelen maken de menselijke ingrepen uit het verleden ongedaan en zo herstellen de natuurlijke omstandigheden in het Schutterspark. Hierdoor kan het water weer natuurlijk over de bodem gaan stromen.

Hiervoor is het noodzakelijk om eerst de Amerikaanse eiken, die voor de mijnen in het gebied geplant waren, te kappen. De sloten die vroeger gegraven zijn, worden vervolgens weer dichtgemaakt en de bovenste bodemlaag wordt afgeschraapt om de opgehoopte voedingstoffen in het bosstrooisel te verwijderen. Als we dit niet doen groeien nadien enkel maar bramen.

3 20231116 141629 Breed

Veenbiodiversiteit keert terug

Door de nieuw ontstane omstandigheden kunnen de hangvennen zich weer ontwikkelen. Veenmos kan opnieuw gaan groeien, waarvan in het Schutterspark nu al acht soorten aanwezig zijn. Deze veenmossen zijn de bouwers van de hangvennen. Ze komen voor op de natte plekken en houden water als een spons vast. Onderaan sterven de plantjes steeds af terwijl ze boven verder groeien. Omdat het onderste eind onder water blijft, kan het niet afbreken. Hierdoor hopen steeds meer dode resten van de veenmossen zich op en vormen een soort gigantische spons.

Op die veenmosspons gaan door de permanent natte omstandigheden ook weer andere bijzondere planten groeien zoals het vleesetende plantje ronde zonnedauw, de lavendelheide, de kleine veenbes en misschien zelfs de veenmosorchidee.
In de poelen tussen de veenmossen ontstaat een leefgebied voor allerlei soorten salamanders en libellen en aan de randen groeien plantensoorten die nog maar op een paar plaatsen in Limburg voorkomen. Denk hierbij aan beenbreek, een lelieachtig plantje dat in de zomer geel bloeit. Of bijvoorbeeld de klokjesgentiaan, die prachtige paarsblauwe klokjes heeft.

Foto’s: ronde zonnedauw - beenbreek - klokjesgentiaan

4 kleine zonnedauw breed
4 Beenbreek breed
4 Klokjesgentiaan breed

Opslag van CO2 in veenmosspons

In al die dode opgehoopte plantenresten zit ook veel CO2. Natte veengebieden kunnen wel 8x zo veel CO2 opslaan als bossen. Dit omdat er alleen maar meer dode plantenresten bijkomen en er geen afgebroken worden. In bossen rot het dode hout namelijk langzaam weer weg en verliest daarbij zijn CO2.

Deze veenontwikkeling kost echter tijd, en daarom moeten we zolang de ‘veenmossponzen’ zich ontwikkelen jonge boompjes uit het open terrein blijven snoeien of de terreinen begrazen met schapen. Als we deze uit laten groeien tot grote bomen verdrogen ze namelijk de groeiende veenmossen door verdamping.

Uiteindelijk maken de veenmossen en andere planten het hangven zó nat dat bomen er niet meer kunnen groeien. Vanaf dat moment kan de natuur zelf zorgen dat de hangvennen blijven bestaan, zoals ze ook deed voordat onze grootouders sloten groeven.

5 IMG 20190722 100353500 breed

 

Dit project is tot stand gekomen door co-financiering vanuit het Europese interreg ADMIRE project, dat ontwikkeling van veengebieden in de Nederlands-Vlaamse grensregio wil stimuleren, en de Provincie Limburg (NL).


Wil je op de hoogte blijven van ons veenproject? Wens je uitgenodigd te worden voor onze activiteiten?
Volg ons via LinkendIn of schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Deel deze pagina

Blijf je graag op de hoogte?

Schrijf je in op onze nieuwsbrief!